#Uluslar Topluluğu

Trump-Şara görüştü: Suriye, IŞİD karşıtı koalisyona katılıyor

ABD Başkanı Donald Trump, Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara ile Beyaz Saray’da bir araya geldi. ABD Hazine Bakanlığı, Beşar Esad yönetimini mali olarak cezalandırmak amacıyla Suriye’ye uygulanan Sezar yaptırımlarının askıya alındığını açıkladı. Trump ve Suriye’nin Geçici Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara Beyaz Saray’da bir araya geldi. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada Trump ile Şara arasındaki görüşmenin TSİ 19:50’de başladığı bildirildi. Görüşme yaklaşık bir buçuk saat sürdü. Şara, Beyaz Saray’a ön kapıdan değil; yan kapıdan girdi. Bu, bir Suriye devlet başkanının ABD’nin başkentine yaptıxğı ilk ziyaret olarak kayıtlara geçti. Görüşmenin hemen ardından ABD Hazine Bakanlığı, Beşar Esad yönetimini mail olarak cezalandırmak amacıyla Suriye’ye uygulanan Sezar yaptırımlarının askıya alındığını açıkladı. ABD’li yetkililer, Suriye’nin Ortadoğu’da IŞİD’e karşı kurulan ABD öncülüğündeki koalisyona katılacağını doğruladı. Trump’tan Şara’ya: “Güçlü bir lider” Basına kapalı olarak gerçekleşen görüşmenin ardından açıklama yapan Trump, Şara’yı “güçlü bir lider” olarak nitelendirdi. Şara ise görüşmenin ardından Fox News’a konuştu, “El-Kaide komutanlığının geçmişte kaldığını ve Trump ile görüşmesinde bunun gündeme gelmediğini” ifade etti. Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, 4 Kasım’da yaptığı açıklamada görüşmeyi, Trump’ın “barış arayışında dünya çapında herkesle görüşme yönündeki diplomatik çabalarının bir parçası” olarak tanımlamıştı. Leavitt, Trump’ın haziran ayında Ortadoğu gezisi sırasında Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldırma kararını hatırlatarak, “Bu görüşme o adımın devamıdır, barış ve yeniden yapılanma sürecinin kurumsallaşması anlamına geliyor” dedi. Beyaz Saray’daki görüşmenin hazırlıkları haftalardır sürüyordu. Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi ve Ankara Büyükelçisi Tom Barrack, daha önce Şara’nın Washington ziyaretinin “kasım ayı ortasında” gerçekleşeceğini açıklamıştı. Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani de 2 Kasım’da yaptığı açıklamada, “Şara’nın Beyaz Saray’a resmi bir ziyarette bulunacağını ve görüşmede yeniden inşa sürecinin ele alınacağını” duyurmuştu. Şara’nın meşruiyet arayışı Beşar Esad yönetiminin 8 Aralık’ta devrilmesinin ardından geçiş yönetiminin başına geçen Şara, kısa sürede bölgesel ve uluslararası meşruiyetini pekiştirmek için yoğun bir diplomasi trafiği yürüttü. İlk yurt dışı ziyaretlerinden biri, 4 Şubat’ta AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın davetiyle Ankara’ya oldu. Ardından mayıs ayında Riyad’da, Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ve Trump ile bir araya geldi. Trump o görüşmeden sonra, “Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılmasında Şara ile yaptığımız görüşme belirleyici oldu” demişti. Şara, eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na katılarak 58 yıl sonra BM’de konuşma yapan ilk Suriye lideri olmuş, “Suriye’nin uluslar topluluğu içindeki yerini yeniden kazandığını” söylemişti. Aynı ziyarette Trump ile de bir araya gelmişti. 15 Ekim’de Moskova’ya giden Şara, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede“Suriye’nin tarafsız bir dış politika izleyeceğini” belirtmiş, Şam yönetiminin Batı ile işbirliğine açık olduğunu vurgulamıştı. Rusya-Suriye ittifakı yeniden mi şekilleniyor?ABD’nin yeni Suriye politikası: Yaptırımlar kalktı, terör listesinden silindi Şara’nın Washington ziyareti, ABD’nin geçen hafta Suriye liderini terör listesinden çıkarmasının hemen ardından geldi. ABD Hazine Bakanlığı, Şara ve İçişleri Bakanı Enes Hasan Hattab’ın “ilerleme gösteren demokratik geçiş sürecine katkılarının tanındığını” belirterek her iki ismi de “Özel Olarak Belirlenmiş Küresel Teröristler” listesinden çıkardı. Şara, daha önce El Kaide bağlantılı Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) örgütünü yönetmiş, ardından 2016’da örgütle yollarını ayırmıştı. 2019’da ABD tarafından 10 milyon dolarlık ödülle aranan Şara, geçiş hükümetini kurduktan sonra, “Suriye’nin geçmişteki aşırılıklarından kopma” mesajı vermişti. ABD’nin Suriye’ye uyguladığı ekonomik yaptırımlar da kademeli biçimde kaldırıldı. Washington, ekim ayında sunduğu karar tasarısıyla Şara yönetiminin “kimyasal silahların imhası, kayıp Amerikalıların bulunması ve IŞİD’e karşı işbirliği” konularında ilerleme kaydettiğini belirtti. Trump-Şara görüşmesi: Neler konuşuldu? Beyaz Saray kaynaklarına göre Trump-Şara görüşmesinde beş ana başlık öne çıktı: Suriye’nin yeniden inşası: Dünya Bankası, ülkenin yeniden inşası için gerekli maliyeti 216 milyar dolar olarak tahmin ediyor. Şara’nın, ABD ve müttefiklerinden altyapı, enerji ve eğitim projeleri için destek talep etmesi bekleniyor.IŞİD ve güvenlik işbirliği: Suriye İçişleri Bakanlığı, Şara’nın Washington’a hareketinden önce 71 IŞİD üyesinin yakalandığını açıkladı. Trump yönetimi, Şara’nın ABD öncülüğündeki IŞİD karşıtı koalisyona katılmasını istiyor.İsrail-Suriye güvenlik mutabakatı: ABD, İsrail ve Suriye arasında bir “saldırmazlık anlaşması” için diplomatik temas yürütüyor. Reuters’a göre Washington, Şam’da ortak kullanıma açık bir hava üssü kurarak bu süreci güvence altına almak istiyor.ABD’nin Şam’daki askeri varlığı: Pentagon, geçen iki ayda Suriye başkentindeki hava üssünde keşif uçuşları yaptı. Üssün “lojistik, gözetleme ve insani operasyonlar” amacıyla kullanılacağı belirtiliyor.Ekonomik ve diplomatik normalleşme: Şara’nın, ABD ile tam diplomatik ilişki kurulmasını ve Suriye’nin uluslararası finans kurumlarına erişiminin yeniden sağlanmasını talep edeceği öngörülüyor. Bir ABD yönetimi yetkilisi, “Trump, Şara ile görüşmesinde Suriye’nin barış içinde kendi ayakları üzerinde durabileceği bir düzenin inşasını konuşacak” dedi. Trump yönetimi, bu görüşmeyi sadece iki ülke ilişkileri açısından değil, bölgesel güvenlik dengeleri açısından da stratejik bir dönüm noktası olarak görüyor. Şara yönetiminin ABD liderliğindeki ittifaka katılmasıyla Washington, İran ve Rusya’nın etkisini sınırlamayı hedefliyor. Tom Barrack, “Herkesi bu ittifaka ortak olmaya ikna etmeye çalışıyoruz, bu onlar için çok önemli” diyerek sürecin nihai amacını özetledi. Suriye’deki iç savaşın sona ermesinden sonra ülkede yeniden güvenliğin tesis edilip edilemeyeceği, Şara yönetiminin önündeki en büyük sınama olarak görülüyor. ABD-Suriye görüşmesi, Washington’un “düşmanla müzakere” politikasına yeni bir örnek olarak tarihe geçecek. Trump yönetimi, tıpkı 2018’de Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’la yaptığı görüşmede olduğu gibi, bu buluşmayı “riskli ama gerekli bir barış denemesi” olarak tanımlıyor. Kaynak: BBC, Reuters, Guardian