#Barış Planı

Zelenskyy: Ukrayna, ABD-Rusya planı konusunda 'çok zor bir seçim'le karşı karşıya

Başkan Volodymyr Zelenskiy Cuma günü, Ukrayna'nın kilit Rus taleplerini onaylayan bir ABD barış planı nedeniyle onurunu ve özgürlüğünü veya Washington'un desteğini kaybetme riskiyle karşı karşıya olduğu konusunda uyardı. Donald Trump'ın Kiev'in bir hafta içinde kabul etmesi gerektiğini söylediği bir öneri. ABD başkanı Fox News Radio'ya Perşembe gününün Kiev'in planı kabul etmesi için uygun bir son tarih olduğuna inandığını söyledi ve iki kaynağın Reuters'e söylediklerini doğruladı. Trump daha sonra gazetecilere yaklaşan kış göz önüne alındığında zamanın kısa olduğunu ve kan dökülmesini sona erdirmesi gerektiğini ve Zelenskiy'nin planı onaylaması gerekeceğini söyledi. "Bundan hoşlanması gerekecek ve eğer bundan hoşlanmıyorsa, o zaman biliyorsun, sanırım kavga etmeye devam etmeliler," dedi. Trump, "Bir noktada kabul etmediği bir şeyi kabul etmek zorunda kalacak," dedi. Şubat ayında Zelenskiy ile yaptıkları çekişmeli toplantıyı hatırlatan Trump şunları ekledi: "Oval Ofis'te çok uzun zaman önce, 'Kartların yok' dediğimi hatırlıyorsunuz." Washington'un 28 maddelik planı, Ukrayna'yı topraklarını bırakmaya, ordusunun sınırlarını kabul etmeye ve NATO'ya katılma hırslarından vazgeçmeye çağırıyor. Reuters tarafından görülen bir taslağa göre, Moskova'nın itiraz edebileceği bazı öneriler de içeriyor ve güçlerinin ele geçirdikleri bazı bölgelerden geri çekilmelerini gerektiriyor. ABD Başkan Yardımcısı JD Vance Cuma günü geç saatlerde yaptığı açıklamada, Rusya'nın Ukrayna'daki savaşını sona erdirmeye yönelik herhangi bir planın Ukrayna egemenliğini koruması ve her iki ülke için de kabul edilebilir olması gerektiğini, ancak ABD'nin Kiev'e daha fazla para veya silah vermesi veya Moskova'ya daha fazla yaptırım uygulaması durumunda Ukrayna'nın kazanabileceğini düşünmenin bir "fantezi" olduğunu söyledi. Vance, X'te "Daha fazla para, daha fazla silah veya daha fazla yaptırım verirsek, zaferin elin altında olduğuna dair bir fantezi var" diye yazdı. Rusya'nın kilit toprak ve güvenlik talepleri konusunda hareket etmeyi reddeden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Cuma günü yaptığı açıklamada, ABD'nin planının yaklaşık dört yıllık çatışmanın nihai çözümünün temeli olabileceğini söyledi. Kiev'in plana karşı olduğunu ancak ne kendisinin ne de Avrupalı müttefiklerinin Ukrayna'daki Rus ilerlemelerinin gerçekliğini anlamadığını söyledi. Önerilen ABD barış planı, Ukrayna'nın geniş bir bölümünü Rus kontrolüne devrediyor 28 maddelik, ABD destekli barış planı, Rusya'ya Luhansk, Donetsk ve Kırım üzerinde fiili kontrol sağlar; Kherson ve Zaporizhzhia'daki cephe hattını dondurur ve mevcut cephe hattı ile Donetsk sınırı arasında askerden arındırılmış bir bölge oluşturur. 'UKRAYNALILARIN HAYSIYETI VE ÖZGÜRLÜĞÜ' Geçmişte teslimiyet olarak planın şartlarını reddeden Zelenskiy, Ukraynalılara birlik çağrısında bulundu ve Ukrayna'ya asla ihanet etmeyeceğini söyledi. "Şimdi, Ukrayna çok zor bir seçimle karşı karşıya kalabilir - ya onurunu kaybedebilir ya da büyük bir ortağı kaybetme riskini alabilir" dedi ve ekledi: "Plandaki en az iki noktanın gözden kaçmamasını sağlamak için 7/24 savaşacağım - Ukraynalıların haysiyeti ve özgürlüğü." Putin'in yatırım elçisi Kirill Dmitriev Cuma günü yaptığı açıklamada, ABD'nin planının daha fazla Ukraynalı ölümünü ve toprak kaybını önlemeyi amaçladığını söyledi. Birkaç kaynak Reuters'e planın Dmitriev ile Trump'ın özel elçisi Steve Witkoff arasındaki arka kanal konuşmalarının bir sonucu olduğunu söyledi. Dmitriev, X sosyal medya platformunda İngilizce olarak "Savaş kışkırtıcılarının propagandası nedeniyle birçok insan, Trump'ın Barış Planı'nın Ukrayna'yı daha da fazla toprak ve can kaybetmekten kurtarmak için tasarlandığını kaçırıyor" diye yazdı. İki kaynak Reuters'e, Washington'un anlaşmayı kabul etmezse Ukrayna'ya istihbarat paylaşımını ve silah tedarikini kesmekle tehdit ettiğini söyledi. Üst düzey bir ABD yetkilisi daha sonra ABD'nin istihbaratı alıkoymakla tehdit ettiğini söylemenin doğru olmadığını söyledi. Cuma günü İngiltere, Almanya ve Fransa'nın liderlerinin yanı sıra Vance ile konuşan Zelenskiy, ABD planını reddetmemeye veya Amerikalıları gücendirmemeye özen gösterdi. Zelenskiy, "Amerika Birleşik Devletleri'nin, Başkan Trump'ın ve ekibinin bu savaşı sona erdirmeyi amaçlayan çabalarına değer veriyoruz" dedi. "Bu, gerçek ve onurlu bir barış sağlayan bir plan olmalı." Ukrayna için kötü bir anlaşma, yaklaşık dört yıllık amansız savaştan sonra toplumunun istikrarını test edebilir. İngiltere'nin Chatham House düşünce kuruluşundan Tim Ash, "Rusya istediği her şeyi alıyor ve Ukrayna çok fazla bir şey elde etmiyor" dedi. "Zelenskiy bunu kabul ederse, Ukrayna'da büyük bir siyasi, sosyal ve ekonomik istikrarsızlık bekliyorum." Planın, Trump'ın boykotuna rağmen Avrupalı liderlerin bu hafta sonu katıldığı Johannesburg'daki G20 zirvesinin oturum aralarındaki tartışmalara hakim olması bekleniyor. 'ÇOK TEHLIKELI BIR AN' Üç kaynak Reuters'e, Ukrayna'nın İngiltere, Fransa ve Almanya ile birlikte 28 maddelik plana karşı bir teklif üzerinde çalıştığını söyledi. Avrupalılara ABD planı hakkında danışılmadı ve Kiev'e güçlü bir destek verdiler. "Hepimiz bu savaşın bitmesini istiyoruz, ama nasıl biteceği önemli. AB dış politika şefi Kaja Kallas, "Rusya'nın işgal ettiği ülkeden herhangi bir taviz almaya hiçbir yasal hakkı yok" dedi. "Bu herkes için çok tehlikeli bir an." ABD'li yetkililer, planlarının Temmuz ayına kadar savunma bakanı olarak görev yapan yakın bir Zelenskiy müttefiki olan Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi sekreteri Rustem Umerov ile yapılan istişarelerin ardından hazırlandığını söyledi. Üst düzey bir ABD yetkilisi Perşembe günü yaptığı açıklamada, Umerov'un "birkaç değişiklik yaptıktan sonra planın çoğunu kabul ettiğini ve bunu Başkan Zelenskiy'ye sunduğunu" söyledi. Ancak Umerov, planın herhangi bir şartını kabul ettiğini reddetti ve görüşmeleri organize etmek için yalnızca teknik bir rol oynadığını söyledi. RUSYA'NIN TALEPLERI BELIRTILDI, KIEV'IN BELIRSIZ KALDI Plan, Ukrayna'nın, Rusya'nın ilhak ettiğini iddia ettiği doğu eyaletlerinde hala kontrol ettiği topraklardan çekilmesini gerektirirken, Rusya diğer bölgelerde sahip olduğu daha az miktarda araziden vazgeçecek. Ukrayna'nın NATO askeri ittifakına katılması kalıcı olarak yasaklanacak ve silahlı kuvvetleri 600.000 askerle sınırlandırılacaktı. NATO, oraya asla asker konuşlandırmamayı kabul ederdi. Rusya'ya yönelik yaptırımlar kademeli olarak kaldırılacak, Moskova sanayileşmiş ülkelerden oluşan G8 grubuna geri davet edilecek ve dondurulmuş Rus varlıkları bir yatırım fonunda bir araya getirilecek ve Washington'a karların bir kısmı verilecekti. Ukrayna'nın ana taleplerinden biri, Rusya'yı tekrar saldırmaktan caydırmak için NATO'nun karşılıklı savunma maddesine eşdeğer uygulanabilir garantiler, ayrıntı olmadan tek bir satırda ele alınıyor: "Ukrayna sağlam güvenlik garantileri alacak". 28 MADDELİK BARIŞ PLANI 28 maddelik planın taslak metni ise şu şekilde: "1. Ukrayna'nın egemenliği teyit edilecektir. 2. Rusya, Ukrayna ve Avrupa arasında kapsamlı bir saldırmazlık anlaşması imzalanacaktır. Son 30 yılın tüm belirsizlikleri çözüme kavuşturulmuş sayılacaktır. 3. Rusya'nın komşu ülkeleri işgal etmeyeceği ve NATO'nun daha fazla genişlemeyeceği öngörülecektir. 4. Küresel güvenliği sağlamak, işbirliği imkanlarını artırmak ve gelecekte ekonomik kalkınmaya zemin hazırlamak amacıyla tüm güvenlik sorunlarının çözülmesi ve gerilimin azaltılması için ABD'nin arabuluculuğunda Rusya ile NATO arasında bir diyalog gerçekleştirilecek. 5. Ukrayna güvenilir güvenlik garantileri alacaktır. 6. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin personel sayısı 600 bin ile sınırlandırılacaktır. 7. Ukrayna, anayasasında NATO'ya katılmayacağını güvence altına almayı; NATO da Ukrayna'nın gelecekte üyeliğe kabul edilmeyeceğine dair bir hükmü tüzüğüne eklemeyi kabul edecektir. 8. NATO, Ukrayna'da asker konuşlandırmayacağını kabul edecektir. 9. Polonya'da Avrupa ülkelerine ait savaş uçakları konuşlandırılacaktır. 10. ABD, garanti karşılığında tazminat alacak; Ukrayna Rusya'ya saldırırsa garanti hakkını kaybedecek, Rusya, Ukrayna'yı işgal ederse, kararlı ve koordineli bir askeri yanıtın yanı sıra tüm küresel yaptırımlar yeniden uygulanacak, yeni toprakların tanınması ve bu anlaşmanın tüm diğer avantajları geri alınacaktır; Ukrayna, herhangi bir gerekçe olmadan Rusya'nın Moskova veya St. Petersburg şehirlerine füze saldırısı düzenlerse, güvenlik garantisi geçersiz sayılacaktır. 11. Ukrayna, AB üyeliği için uygun kabul edilecek ve bu konu değerlendirildiği sürece Avrupa pazarına kısa vadeli ayrıcalıklı erişim hakkı elde edecektir. 12. Ukrayna'yı yeniden inşa etmek amacıyla kapsamlı ve güçlü bir küresel önlem paketi oluşturulacak, paket şu maddeleri içerecek ve bunlarla sınırlı olmayacaktır: Ukrayna'nın teknoloji ve veri merkezleri ile yapay zeka daha dahil olmak üzere hızla büyüyen sektörlere yatırımını sağlamak için Ukrayna Kalkınma Fonu oluşturulacaktır; ABD, Ukrayna ile iş birliği yaparak Ukrayna'nın boru hatları ve depolama tesisleri de dahil olmak üzere gaz altyapısını birlikte yeniden inşa edecek, geliştirecek, modernize edecek ve işletilecektir; Savaşta etkilenen bölgelerin onarımı için şehirlerin ve yerleşim alanlarının restorasyonu, yeniden inşası ve modernizasyonuna yönelik ortak çalışmalar yürütülecektir; altyapı geliştirme çalışmaları yürütülecektir; mineral ve doğal kaynakların çıkarılmasına yönelik çalışmalar yürütülecektir; Dünya Bankası, bu çabaların hızlandırılması amacıyla özel bir finansman paketi geliştirecektir. 13. Rusya, küresel ekonomiye yeniden entegre edilecektir: Yaptırımların kaldırılması, aşamalı olarak ve ilgili durumlara göre görüşülüp karara bağlanacaktır; ABD, enerji, doğal kaynaklar, altyapı, yapay zeka, veri merkezleri, Arktik bölgesindeki nadir toprak metali çıkarma projeleri ve diğer karşılıklı fayda sağlayacak kurumsal fırsatlar alanlarında ortak kalkınma amacıyla uzun vadeli bir ekonomik iş birliği anlaşması imzalayacaktır; Rusya, G8'e yeniden katılmaya davet edilecektir. 14. Dondurulan varlıklar belirtilen şekilde kullanılacaktır: Rusya'nın 100 milyar dolar değerindeki dondurulmuş varlıkları, ABD liderliğinde Ukrayna'yı yeniden inşa etme ve yatırım yapma çabalarına yönlendirilecektir; ABD, bu girişimden elde edilecek karın yüzde 50'sini alacaktır. Avrupa, Ukrayna'nın yeniden inşası için kullanılacak yatırım miktarını artırmak amacıyla 100 milyar dolar ekleyecektir. Dondurulmuş Avrupa fonları serbest bırakılacaktır. Kalan dondurulmuş Rus fonları ise, belirli alanlarda ortak projeler yürütecek ayrı bir ABD-Rus yatırım aracına yönlendirilecektir. Bu fon, ilişkileri güçlendirmeyi ve ortak çıkarları artırmayı hedefleyerek çatışmaya geri dönmeme konusunda güçlü bir teşvik oluşturacaktır. 15. Bu anlaşmanın tüm hükümlerine uyumun sağlanmasını ve teşvik edilmesini amaçlayan ortak bir ABD-Rusya güvenlik çalışma grubu kurulacaktır. 16. Rusya, Avrupa ve Ukrayna'ya karşı saldırmazlık politikasını yasalarla güvence altına alacaktır. 17. ABD ve Rusya, Yeni Stratejik Silahların Azaltılması Antlaşması'nın (START) Antlaşması da dahil olmak üzere nükleer silahların yayılmasının önlenmesi ve kontrolüne ilişkin antlaşmaların geçerlilik süresini uzatmayı kabul edecektir. 18. Ukrayna, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması (NPT) uyarınca nükleer silah bulundurmayan bir devlet olmayı kabul edecektir. 19. Zaporijya Nükleer Santrali, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) gözetiminde çalıştırılacak ve üretilen elektrik, Rusya ile Ukrayna arasında yarı yarıya eşit oranda dağıtılacaktır. 20. Her iki ülke de okullarda ve toplum genelinde, farklı kültürlerin anlaşılmasını ve hoşgörüyü teşvik eden, ırkçılığı ve önyargıyı ortadan kaldırmayı amaçlayan eğitim programlarını uygulamayı taahhüt edecektir: Ukrayna, dini hoşgörü ve dilsel azınlıkların korunmasına ilişkin AB kurallarını benimseyecektir; her iki ülke de tüm ayrımcı uygulamaları kaldırmayı, karşılıklı basın ve eğitim haklarını güvence altına almayı kabul edecektir; Nazi ideolojisi ait tüm faaliyetler kınanacak ve yasaklanacaktır. 21. Bölgeler; Kırım, Luhansk ve Donetsk bölgeleri fiilen Rusya'ya ait olarak tanınacaktır. ABD de bu tanıma kararına dahil olacaktır; Herson ve Zaporijya, temas hattı boyunca "donmuş" statüde tutulacak. Bu, temas hattı boyunca fiili bir tanıma statüsü anlamına gelecektir; Rusya, söz konusu 5 bölge dışında kontrolündeki topraklardan feragat edecektir; Ukrayna güçleri, Donetsk bölgesinin kontrol ettikleri bölümünden çekilecek ve bu çekilme bölgesi, uluslararası alanda Rusya'ya ait toprak olarak tanınan, tarafsız ve silahsızlandırılmış bir tampon bölge olarak kabul edilecektir. Rus askeri bu silahsızlandırılmış bölgeye girmeyecektir. 22. Gelecekteki toprak düzenlemeleri üzerinde anlaşmaya varıldıktan sonra, hem Rusya hem de Ukrayna, bu düzenlemeleri zorla değiştirmemeyi taahhüt edecektir. Bu taahhüdün ihlali durumunda herhangi bir güvenlik garantisi geçerli olmayacaktır. 23. Rusya, Ukrayna'nın Dnipro Nehri'ni ticari faaliyetler için kullanmasını engellemeyecek ve Karadeniz üzerinden tahıl taşımacılığının serbest şekilde yapılmasına ilişkin anlaşmalar sağlanacaktır. 24. Bekleyen konuları çözmek amacıyla bir insani yardım komitesi kurulacaktır: Taraflar arasında kalan tüm tutuklular ve cenazeler için "herkese karşı herkes" esasına göre takas gerçekleştirilecektir; tüm sivil tutuklular ve rehineler, çocuklar da dahil olmak üzere iade edilecektir; aile birleşimi programı uygulanacaktır; çatışmanın mağdurlarının acılarını hafifletmek için önlemler alınacaktır. 25. Ukrayna'da 100 gün içinde seçim düzenlenecektir. 26. Çatışmaya dahil olan tüm taraflar, savaş sırasında gerçekleştirdikleri eylemler nedeniyle tam af alacak ve gelecekte herhangi bir talepte bulunmamayı veya herhangi bir şikayeti gündeme getirmemeyi kabul edeceklerdir. 27. Bu anlaşma yasal olarak bağlayıcı olacaktır. Uygulaması, ABD Başkanı Donald Trump'ın başkanlık edeceği Barış Konseyi tarafından izlenecek ve güvence altına alınacaktır. İhlaller durumunda yaptırımlar uygulanacaktır. 28. Tüm taraflar bu mutabakata onay verdikten sonra, anlaşmanın uygulanmasına başlamak üzere her iki tarafın üzerinde anlaşılan noktalara çekilmesinin hemen ardından ateşkes yürürlüğe girecektir."